| فیزیک به‌عنوان پلی برای درک شیمی: نقش آموزش مفاهیم فیزیکی در تسهیل یادگیری پدیده‌های شیمیایی – یک مطالعه مروری کیفی |
| کد مقاله : 1071-CHEMCONF7 (R2) |
| نویسندگان |
|
سمیه کیانی * گروه آموزش فیزیک، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، - ایران |
| چکیده مقاله |
| درک عمیق پدیده‌های شیمیایی بدون تکیه بر مفاهیم بنیادین فیزیکی مانند انرژی، حرکت ذرات، تعادل ترمودینامیکی و ساختار کوانتومی ناقص و سطحی است. با این حال، در اغلب نظام‌های آموزشی، فیزیک و شیمی به‌صورت مجزا تدریس می‌شوند و پیوندهای مفهومی میان آن‌ها نادیده گرفته می‌شود. این جدایی موجب شکل‌گیری کج‌فهمی‌هایی نظیر تصور «مصرف انرژی در واکنش‌های شیمیایی»، اشتباه گرفتن «دما» با «گرما» و درک نادرست از مفهوم آنتروپی می‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش آموزش مفاهیم فیزیکی در تعمیق درک یادگیرندگان از پدیده‌های شیمیایی انجام شده است. این مطالعه از نوع کیفی با رویکرد مرور نظام‌مند بود و داده‌ها از پایگاه‌های Scopus، Web of Science، ERIC، Google Scholar، نورمگز و مگ‌ایران در بازه‌ی زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ گردآوری شد. معیار انتخاب منابع، تمرکز بر پژوهش‌هایی بود که مستقیماً به ارتباط میان آموزش فیزیک و یادگیری شیمی پرداخته‌اند. یافته‌ها نشان داد که رویکرد آموزش تلفیقی فیزیک و شیمی، به‌ویژه با بهره‌گیری از مدل‌های ذهنی، شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای و فعالیت‌های پدیده‌محور، موجب بهبود درک مفهومی، کاهش خطاهای شناختی و تقویت تفکر بین‌رشته‌ای می‌شود. نتایج این مرور بیانگر آن است که ادغام آموزش فیزیک در دروس شیمی نه‌تنها امکان‌پذیر بلکه ضرورتی آموزشی است. بر این اساس، بازنگری در برنامه‌های درسی، تربیت معلمان و منابع آموزشی با رویکرد یکپارچه‌سازی علوم توصیه می‌شود تا یادگیری علوم طبیعی برای دانش‌آموزان معنادارتر و منسجم‌تر گردد. |
| کلیدواژه ها |
| آموزش فیزیک، آموزش شیمی، یادگیری بین‌رشته‌ای، پدیده‌محوری، کج فهمی‌های مفهومی، مرور سیستماتیک |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر |