تحلیل و اصلاح کج‌فهمی «جدول تناوبی به عنوان فهرست اتم‌ها» و ارائه راهبردهای آموزشی مبتنی بر مفهوم عنصر و ساخت عناصر فوق‌سنگین
کد مقاله : 1182-CHEMCONF7 (R1)
نویسندگان
مجتبی قاسمی چرمهینی *1، محمد حسین درویش نژاد2
1وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران
2عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف تحلیل یک کج‌فهمی مفهومی رایج در آموزش شیمی متوسطه دوم انجام شد که از پرسش اصیل دانش‌آموزی با مضمون «آیا می‌توان اتم جدیدی کشف یا ساخته و به جدول تناوبی افزود؟» آغاز گردید. در این پژوهش، که به روش تحلیلی_توصیفی و با رویکرد کیفی انجام شد، محتوای کتاب شیمی دهم، گفت‌وگوهای تشخیصی با دانش‌آموزان، و منابع علمی مرتبط با فیزیک هسته‌ای بررسی گردید. یافته‌ها نشان دادند که ریشه‌ی این برداشت نادرست در ناتوانی دانش‌آموزان در تفکیک مفهومی میان «اتم» و «عنصر» و نیز درک ناپیوسته از سطوح سه‌گانه‌ی بازنمایی علم شیمی نهفته است. تحلیل محتوای کتاب درسی آشکار ساخت که نحوه‌ی استفاده از اصطلاحاتی مانند «عدد اتمی» و بیان سازمان جدول تناوبی می‌تواند به این خطا دامن بزند. از سوی دیگر، بررسی علمی نشان داد که کشف عناصر طبیعی جدید به پایان رسیده و تنها ساخت عناصر فوق‌سنگین در آزمایشگاه‌های هسته‌ای ممکن است. بر این اساس، راهبردهای آموزشی برای اصلاح این کج‌فهمی ارائه گردید که بر سه محور اصلی استوار است: رویکرد چندسطحی (جان‌استون)، گفت‌وگوی مفهومی و طراحی فعالیت‌های بازنمایی تا دانش‌آموزان بتوانند میان مفاهیم بنیادی اتم، عنصر و جدول تناوبی پیوندی مفهومی و ماندگار برقرار کنند.
کلیدواژه ها
کج‌فهمی مفهومی، آموزش شیمی، جدول تناوبی، اتم و عنصر، راهبرد‌های آموزشی، عناصر فوق‌سنگین
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر